اثرات زیست محیطی لکه‌های نفتی در دریا

اثرات زیست محیطی لکه‌های نفتی در دریا

آثار آلودگی نفتی در دریا را باید به دو نوع درازمدت و کوتاه‌ مدت تقسیم نمود. خفگی

 ناشی از پوشش لکه نفتی و مسمومیت حاصل از نفت در دسته اول قرار دارند.

کاهش در انتقال نور باعث ممانعت عمل فتوسنتز گیاهان آبزی می‌شود. لایه های

نفتی سرعت جذب اکسیژن هوا بوسیله آب را بسیار کند می‌کند، به اندازه‌ای که

میزان انحلال اکسیژن در لایه‌های آب زیر لکه‌های نفتی حتی از لایه‌های عمیق آب

 نیز کمتر است.

پرندگان دریایی نیز آسیب فراوانی از لکه‌های نفتی متحمل می‌شوند. پرهای آنها

 آغشته به نفت شده و بهم می‌چسبد و قدرت پرواز آنها کاهش داده یا غیرممکن

 می‌سازد. بعلاوه خاصیت عایق بودن پرها از بین رفته و پرنده در معرض سرمای آب

قرار گرفته، می‌میرد.

نفتی که به حالت تعلیق در‌آمده می‌تواند با اجزاء معدنی، سنگین شده و به کف دریا

 رسوب کند که موجب صدمه به گیاهان و حیوانات کف دریا می‌شود. همچنین موجب

 کاهش چسبندگی رسوبات عمق دریا و ناپایداری گیاهان در بستر می‌شود. حرکت

 رسوبات معمولا پس از ریختن نفت به دریا مشاهده شده است.

تاثیر نفت بر زندگی گیاهان خطوط ساحلی موضوع با اهمیت دیگری است. گزارشها

حاکی از انهدام جلبکها و سایر گیاهان ساحلی است.

تماس جانداران با غلظتهای بالای مواد نفتی موجب آسیب سلولی و مرگ می‌شود.

 بویژه کرمها، لاروها، موجودات ریز و حیوانات جوان دریایی آسیب‌پذیرتر هستند.

انسان و سایر موجودات مجاور دریا نیز در معرض خطر این ترکیبات هستند.

در این میان هیدروکربنهای حلقوی یا آروماتیک که نقطه جوش پایین دارند خطر

بیشتری دارند. بنزن، تولوئن و گزیلن از این جمله می‌باشند. سمیت نفتالین و

فنانترین برای ماهیها از سه ترکیب قبل نیز بیشتر است. ترکیبات آروماتیک بیش از

 هیدروکربنهای اشباع در آب محلول هستند. بنابراین موجودات ممکن است بدون

تماس مستقیم با نفت، در اثر تماس با آب آلوده شده از این مواد محلول، دچار

مسمومیت گردند. خوشبختانه این ترکیبات فرار بوده و آثار آنها با گذشت زمان کاهش

 می‌یابد.

بطور کلی یک توده بزرگ آلودگی نفتی رها شده در دریا، در زمانی کوتاه (چند دقیقه

 تا چند ساعت) طیف وسیعی از موجودات دریایی را دچار مسمومیت و مرگ

می‌کند. اجساد ماهیها و خرچنگها به خطوط ساحلی کشیده می‌شود. آثار درازمدت

 غلظتهای کم این آلودگیها در زمان طولانی‌تری خود را نمایان می‌کند.

لایه‌های نازک نفت می‌تواند سموم محلول در چربی مانند آفت‌کشها را در خود حل

 کرده و غلظت آنها را به چندین برابر غلظت در آب و بالاتر از حد قابل تحمل موجودات

 برسانند. نتایج بررسی ترکیبات آلی که وارد زنجیره غذایی شده نشان می‌دهد آنها

در بدن موجود زنده پایدار مانده و قادرند بدون تغییر از چندین زنجیره غذایی عبور

کنند. این مواد مانند آفت‌کشها و فلزات سنگین قابلیت تجمع‌پذیری دارند. نهایتا این

 آلودگیها به موجوداتی که مورد استفاده غذایی انسان قرار می‌گیرد نیز منتقل و از

 این طریق در بدن او تجمع می‌یابد.

پاکسازی لکه های نفتی از سطح آب دریا :

بهنگام بروز سوانح و ایجاد لکه‌های نفتی در دریا، برطرف کردن این لکه‌ها ضرورتا

مستلزم مسدود کردن آنها با تشکیل نوعی سد می‌باشد. سه نوع از این سدها که

 مورد استفاده قرار دارند شامل سدهای شناور، سدهای جوشان آبی و سدهای

شیمیایی است.

سدهای شناور :

این سدها معمولا در لنگرگاهها و مناطق بارگیری و تخلیه مواد نفتی بکار می‌رود و

 بصورت مانعی بر روی آب شناور شده و گرداگرد لکه را احاطه می‌کنند.

منبع: