چرا بنزین بدون سرب؟

اضافه کردن ترکیبات سرب‌دار ( تترا انیل سرب TEL) به بنزین به دو علت انجام می‌گیرد .

1. این ماده بعنوان ضد کوبش (تق‌تق کردن) موتور عمل می‌کند .

2. از احتراق ترکیبات سرب‌دار ، سرب روی دیواره محفظه احتراق می‌نشیند و به عنوان روانکار از سایش سیت سوپاپ جلوگیری می‌کند .

وجود این ماده در بنزین از دو نظر اشکال ایجاد می‌کند .

1. برای سلامتی انسان خصوصاً اطفال و زنان باردار مضر است ( باعث بروز عقب‌ماندگی ذهنی در اطفال می شود)

2. وجود این ترکیبات امکان استفاده از کاتالیزورهای ضدآلودگی مانند کنورتور (دستگاه تبدیل کننده گازهای مضر به گازهای بدون خطر که در انتهای اگزوز نصب می‌شود) را غیر ممکن می‌سازد .

استفاده از بنزین بدون سرب باعث جلوگیری از زنگ زدن قطعات موتور ، کاهش رسوبات جامد در موتور کاهش فرسایش مالشی در سنگهای پیستون ، کاهش میزان چسبندگی و گرانروی روغن و در نتیجه کاهش مصرف سوخت ، جلوگیری از کثیف شدن شمع‌ها و موارد دیگری که در اثر وجود سرب ایجاد می شود .

اشکال عمده بنزین بدون سرب این است که در موتورهایی که دارای سر سیلندر چدنی هستند علاوه بر ایجاد رسوب در محفظه احتراق باعث فرورفتگی سوپاپ ، سایش سیت سوپاپ و باعث تغییراتی در سوپاپ می‌شود که نتواند بدرستی بر روی سیت قرار گیرد .

بنابراین هیدروکربنهای سوخته و محصولات احتراق به اگزوز نشت پیدا کرده و آلودگی هوا را افزایش می‌دهد و از طرف دیگر مصرف سوخت بتدریج افزایش می یابد و عملکرد موتور در حالت در جا نامطلوب می‌گردد . همچنین احتمال داغ شدن بیش از حد سوپاپ و خرابی آن بیشتر می‌شود .

امروزه جهت رفع خوردگی سیت سوپاپ در سیلندرهای چدنی و آلومینیمی از بوش‌های سخت شده که در مقابل عوامل شیمیایی خورنده مقاوم هستند استفاده می گردد که قابلیت استفاده از بنزین بدون سرب را داشته باشد .

بیشتر اتومبیلهایی که برای بنزین معمولی طراحی شده‌اند ( درجه اکتان بنزین 89) با بنزین بدون سرب (درجه اکتان87) کارکرد خوبی از خود نشان می‌دهند .

با توجه به اینکه درجه اوکتان بنزین سرب‌دار در ایران حدود 93 است مصرف آن در موتورهایی چدنی قدیمی اشکال ایجاد می‌کند که جهت رفع این مشکل از مکمل بنزین که دارای ماده MTBE( میتل تترابوتیل اتر) است استفاده می‌گردد . این ماده باعث تنظیم سرعت چرخش سوپاپ ، کاهش نیروی وارده از طرف سوپاپ برسیت و افزایش قابلیت انتقال حرارت سوپاپ با سرد کردن سطح سوپاپ می‌شود از طرف دیگر رسوبات محفظه احتراق زیاد می‌گردد که این رسوبات درجه اکتان بنزین را بالا برده ولی آلودگی ناشی از هیدروکربنهای سوخته را افزایش می‌دهد .

بنابراین تأثیر عمده بنزین بدون سرب در عملکرد موتور افزایش عمر آن بوده ، مانع از زندگی و خوردگی موتور می‌گردد . و تأثیر بنزین ، افزایش عدد اکتان ( بهسوزی) و تنظیم موتور و جلوگیری از خرابی سیت سوپاپ‌هاست .

لازم به تذکر است که هیچ ماده دیگری نمی‌تواند عملکرد بنزین را داشته باشد و نباید به بنزین غیر از آن اضافه گرد .

منبع:  گاهنامه ی اکسیر