اثرهای مخرب فناوری نانو بر محیط زیست

اثرهای مخرب فناوری نانو بر محیط زیست

 

‎. ذرات نانو و فناوری نانو جدای از مفید بودن می‌توانند, خطرات احتمالی نیز داشته باشند؛ بنابر این, باید مسائل مربوط به ایمنی و خطرهای احتمالی همراه با این روش‎های جدید را در نظر گرفت. ذرات نانو ممکن است سرعت جهش (mutation) باکتری‎ها را افزایش دهد و تهدیدی بالقوه برای محیط زیست و سلامت انسان باشد؛ به رغم اینکه فناوری نانو محصولات موجود را مؤثرتر و کارآمدتر می‌کند، اندازه این ذرات که جزء خواص مهم آنهاست، می تواند سلامتی و محیط زیست را تهدید ‌کند. این ذرات از گرده‌های گل و گیاهان و مواد حساسیت‎زای معمولی نیز کوچکترند و حساسیت ایجاد می‎کنند. این ذرات, به سیستم دفاعی و ایمنی بدن موجودات زنده و انسان حمله می‎کنند. بعضی از این ذرات, پس از تنفس به کیسه‌های هوایی ریه‌ها آسیب می‎رسانند که در این بین, ماکروفاژها سعی می‌کنند آنها را از بین ببرند و مانع از عبور این ذرات و ورود آنها به خون شوند, ولی ماکروفاژها در تشخیص ذرات با قطر کمتر از 70 نانومتر با مشکل روبهرو می‌شوند‎ و این ذرات می‌توانند به آسانی در خون نفوذ کنند. گزارش شده است که نانوذرات مانند کربن سیاه و دی‌اکسیدتیتانیوم که در فرایندهای صنعتی کاربرد زیادی دارد و به آلودگی هوا نیز کمک می‌کند، موجب ایجاد التهاب و جراحت‎های پوستی می‎شود و در ریه باقی می‎ماند و انباشته می‌گردد. ذرات اکسید روی و دی‌‌اکسید تیتانیوم سبب تولید رادیکال‎های آزاد در سلول پوستی می‎شود و به DNA آسیب می‌رساند و این آسیب به DNA موجب جهش (mutation) می‌شود و تغییراتی در ساختمان پروتئین به وجود می‌آورد که ممکن است سبب سرطان و تومور شود. به نظر می‌رسد که فعال شدن (اکتیویته) سطح و اندازه ذره, از عوامل اصلی در سمی بودن نانو ذرات است. منابع احتراق مانند اجاق‏های خوراک‎پزی گازی، احتراق گاز صنعتی و انواع وسایل گرم‎کننده خانگی موادی را تولید می‌کند که حاوی صدها یا هزاران نانولوله کربنی است و ساختارهای نانو کریستالی دارد. شواهد حاکی از آن است که نانولوله‌های کربنی فراوری‎نشده, «آئروسل» را در هنگام جابه‎جا کردن به وجود می‎آورد. کارخانه‎هایی که موادی بر پایه نانولوله‌های کربنی مانند فولرن تولید می‌کنند، می‌توانند باعث از بین رفتن گلوتامین و آسیب اکسیداتیو بر مغز ماهیان شود. همچنین, فولرن در خاک حرکت می‎کند و با کرم‎های خاکی جذب می‎شود و به این ترتیب, وارد زنجیره غذایی می‎گردد.نانوذرات طبیعی احتراق باحتمال مهمترین منبع تولید ذرات نانوی طبیعی در محیط زیست است. انتشار نانوذرات ساخته‎شده در محیط ‌زیست خطرناکتر از ذرات طبیعی است؛ زیرا آنها مواد جدیدی هستند و انسان‌ها و موجودات زنده دیگر ممکن است مکانیزم‎های دفاعی کافی در برابر آنها را نداشته باشند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که به طور کلی ذرات نانوکربنی و دی‌اکسیدتیتانیوم سمی‌تر از ذرات بزرگ همان مواد هستند.

نتیجه گیری :‎

در سال‎های اخیر، پیشرفت‎های سریع علوم و فنون, بوی‍‍ژه در زمینه نانوتکنولوژی، تحولات بزرگی را در زمینه‎های: پزشکی، کشاورزی، صنعت، محیط زیست و علوم پایه زیستی در پی داشته است.

امروزه نقش نانوتکنولوژی در همه ابعاد, روشن است؛ اما جنبه دیگر این توانمندی، خطرهای احتمالی مرتبط با استفاده از محصولات فناوری نانو است که در صورت رعایت نکردن قوانین و مقررات خاص ایجاد می‎شود؛ بنابر این, ضمن تأکید بر اهمیت فناوری نانو، لازم است آیین‎نامه‎هایی برای انجام دادن ایمنی و سلامت استفاده از محصولات نانو تهیه و تدوین گردد تا بر اساس آن بتوان تنظیم و نظارت بر کلیه فعالیت‎های نانوتکنولوژی را اعمال کرد.

در واقع, دولت‎ها موظف‎اند که علاوه بر تدوین استراتژی ملی و تصویب چارچوب سازمانی برای نانوتکنولوژی، شرایط قانونی تحقیق و توسعه را مشخص کنند؛ از این رو, پیشنهاد می‎شود یکی از این زیرساخت‎های قانونی، قانون ایمنی نانو (nanosafety) باشد.

در واقع، ایمنی نانو به سیاست‎ها و روش‎های اتخاذشده برای اطمینان از کاربرد بی‎خطر محصولات نانو از نظر محیط زیست و سلامت انسان اطلاق می‎شود؛ از این رو, تدوین این سیاست‎ها و قوانین, امری ضروری به نظر می‎رسد. به طوری که در حال حاضر در برخی از کشورهای پیشرفته مانند: ایالات متحده امریکا، انگلستان، فرانسه، آلمان و ژاپن قوانین ایمنی نانو وجود دارد و در هر یک از بخش‎های مربوط به محصولات نانو کمیته‎هایی مشغول فعالیت‎اند. کشورهایی مانند چین و هند نیز قوانینی در این خصوص وضع کرده‎اند و در حال سازماندهی کمیته‎ها هستند؛ از این رو, تدوین این قوانین و برنامه‎ریزی برای سازماندهی کمیته‎های مرتبط، در کشور ما نیز امری ضروری به نظر می‎رسد.  

مرجع:http://oxred.persianblog.ir/1387/2/