به کارگیری فرآیند سولفیران یعنی جداسازی مستقیم سولفید هیدروژن از جریانهای گازی یکی از راههایی است که با اجرای آن در صنایع نفت و گاز علاوه بر بهکارگیری از گازهای همرا ه سوزانده شده، میتوان شاهد احیای محیط زیست و جلوگیری از جریمههای بینالمللی به علت آلودگی زیستمحیطی باشیم.
سولفیران فرآیندی است که سولفید هیدروژن را از جریانهای گازی حذف و به صورت مستقیم و در یک مرحله به وسیله یک کاتالیست هموژن حاوی محلول کمپلکس، از نمک آهن معروف به کیلات آهن به گوگرد عنصری تبدیل میکند.
طی فرآیند تولید، سولفید هیدروژن به طور سریع و کاملاً انتخابی توسط محلول کیلات آهن جذب، سپس در اثر واکنش اکسیداسیون. احیاء و به گوگرد تبدیل میشود.
فرآیند سولفیران محدودیتی از نظر میزان غلظت سولفید هیدروژن همراه گاز ندارد و قادر است تغییرات در غلظت سولفید هیدروژن را نیز تحمل کند. از آنجا که تنها بخش جذب با جریان گاز تماس دارد، حجم گاز ورودی تنها بر ابعاد این بخش تأثیر میگذارد و سایر بخشهای بازیابی و جداسازی تابعی از میزان سولفید هیدروژن همراه خوراک هستند.لازم به ذکر است میزان تبدیل سولفید هیدروژن به گوگرد عنصری، در فرآیند سولفیران بالاتر از 6/99 است.
البته در این فرآیند برای حفظ فعالیت کاتالیست، بهبود عمل جداسازی و به منظور بهبود عملیات، لازم است مقادیری کاتالیست و مواد شیمیایی به عنوان مواد افزودنی به سیستم تزریق شود.
فرآیند سولفیران از 3 بخش جذب، بازیابی کاتالیست و جداسازی گوگرد تشکیل شده است ابتدا جریان گاز حاوی سولفید هیدروژن با کاتالیست کیلات آهن آمیخته شده و مقدار قابل توجهی سولفید هیدروژن در این دستگاه از گاز ترش جدا میشود. در اثر تماس گاز با محلول کاتالیست، ابتدا سولفید هیدروژنی که جذب محلول شده یونیزه میشود و سپس یون سولفید با یون 3 ظرفیتی آهن که درچنگالهای عامل کمپلکس کننده قرار دارد واکنش داده و تبدیل به گوگرد عنصری میشود.
جریان دوغابی مخلوط خارج شده نیز به قسمت پایین برج جذب وارد میشود سپس جریان گاز که هنوز حاوی مقادیری سولفید هیدروژن است، به دلیل اختلاف دانسیته از مایع جدا میشود و به طرف بالای برج حرکت میکند و در طول برج با محلول کاتالیست کیلات آهن که از بالای برج به طرف پایین برج جریان دارد تماس داده میشود. به این ترتیب باقیمانده سولفید هیدروژن از جریان گاز جدا میگردد.
بدین ترتیب گاز خارج شده از برج جذب، تقریباً عاری از سولفید هیدروژن میشود و درواقع میزان آن کمتر از 01 ppm (واحد در میلیون) خواهد بود. در ضمن جریان مایعی که از پایین برج جذب خارج میشود، به دلیل واکنش شیمیایی احیا شده و حاوی ذرات ریز گوگرد عنصری است. به منظور احیای کاتالیست، دمای این جریان ابتدا در مبدل تنظیم و سپس جریان به سمت ظرف اکسیدایزر هدایت میشود.
در این ظرف جریان هوا (حاوی اکسیژن) دمیده میشود تا اکسیژن همراه هوا، ابتدا در محلول کاتالیست جذب شود و سپس با یون آهن 2 ظرفیتی واکنش داده و آن را به یون 3 ظرفیتی بازگرداند.
کاتالیست بازیابی شده از اکسیدایزر به بخش جذب بازگردانده میشود و بخشی از جریان دوغابی از ظرف اکسیدایزر خارج شده و به بخش جداسازی هدایت میشود تا در این بخش پس از جداسازی گوگرد، محلول کاتالیست شفاف به بخش بازیابی عودت داده شود. در نهایت از این فرآیند کیک گوگرد حاصل میشود که برای مصارف کشاورزی مناسب است یا پس از خالصسازی بیشتر به مصارف عمده دیگر میرسد.
منبع: http://www.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100942485399