تا حالا فکر کردین که معنی لغت "شیمی" یعنی چه ؟

کلمه شیمی (انگلیسی:chemistry) در اصل از کلمه یونانی کیمِیا (χημεία) به معنای «به هم 

 فشردن»، «با هم ساختن»، «جوش دادن» و «آلیاژ» و … گرفته شده‌است. همینطور می‌تواند از 

 کلمه فارسی کیمیا به معنی «طلا» و کلمه فرانسوی alkemie یا عربی الکیمیا (هنر دگرگونی) 

 گرفته شده باشد.

آب تبلور به چه معناست؟

آب تبلور به چه معناست؟

آب تبلور آبی است که به همراه مولکولهای بعضی بلورهای جامدهای یونی است. هنگامی که یک جامد یونی از محلول آبی متبلور می ‌شود به عنوان مثال باریم کلرید محلول در آب است و ما به وسیله‌ی تبخیر یک مقدار از محلول و اشباع کردن محلول، مقداری بلور BaCl2 به دست می آوریم. در این هنگام تعدادی از مولکولهای آب در شبکه بلور به دام افتاده و با بلور پیوندهای ضعیف واندروالسی برقرار می کند. در این هنگام ما به جای BaCl2 خالص، نمک متبلور آن را داریم و فرمول آن به صورت (₍BaCl₂, 2H₂O_(s) می ‌باشد. به این گونه بلورهای نمکی که با مولکولهای آب همراه هستند، هیدرات و به آبی که این بلورها را همراهی می کند و در شبکه ی بلوری این نمکها وارد شده است، آب تبلور گفته می شود. مثال دیگر از این دست، سولفات مس هیدراته است که دارای 5 مولکول آب تبلور می ‌باشد:( ­₍CuSO₄, 5H₂O _(s)

معمولا ً ظاهر هیدراتها با ترکیبات بی ‌آب آنها کاملا ً تفاوت دارد. به طور معمول، هیدراتها بلورهای نسبتا ً بزرگ و غالبا ً شفاف تشکیل می ‌دهند. هیدراتها بر اثر گرم شدن تجزیه می ‌شوند و آب تبلور خود را به صورت بخار آب از دست می ‌دهند.

BaCl₂, 2H₂O_(s) à BaCl2 _(s) + 2H₂O_(g(

از بین رفتن آب تبلور یک هیدرات را شکوفا شدن می ‌نامند.

قرآن و شیمی

 

اگر نظری به آیات قرآن بیفکنیم می بینیم که در موارد گوناگون خداوند انسانها را به سیر و گشت و گذار در جهان پیرامون خود فرا می خواند.بارها در قرآن آمده است ای  انسانها آیا  به آسمان نمی نگرید؟ آیا به ستارگان  نمی نگرید ؟ به گیاهان؟به حیوانات؟و ..........گویاترین بر این مدعا نامهای اشیا» , حیوانات و صورتهای فلکی است که در سراسر آیات قرآن مشاهده می شود. 

اشاره به شیمی در قرآن:  

سوختن چوب و تولید آتش:
در آیه 80 سوره یاسین خداوند به خاصیت آتش افروزی درختان سبز اشاره می کند.امروز میدانیم گیاهان گاز کربنیک را از هوا و آب را از زمین جذب کرده و به کمک انرژی نورانی خورشید طی عمل فتوسنتز در ابتدا ماه  گلوکز الی را ساخته واکسیزن آب در این فرآید آزاد میشود.طی فرآیندهای بعدی از گلوکز چوب ساخته میشود و انرژی ذخیره شده (انرژی شیمیایی خورشید)در گیاهان هنگام سوختن چوب ها آزاد می شود و همچنین اگر تمام چوب ها و درختان بر اثر وزش باد و طوفان به هم بخورند آتش سوزیهای وسیع و وحشتناک در جنگلها رخ می دهد.
آهن:
در آیه 25 سوره حدید آمده است آهن (و دیگر فلزات)را که در آن سختی (برای جنگ و کارزار)  و هم منافع بسیار برای مردم است افریدیم) و امروز میدانیم که آهن و آلیازهای آن به مجموع فلزات دیگر در زندگی انسان اهمیت دارد.
آب دریا ها :

اولین معجزه امام رضا(ع) بعد از شهادت

اباصلت هروی می گوید:
من در خدمت حضرت رضا علیه السلام بودم. به من فرمود:« ای اباصلت! داخل این قبّه ای که قبر هارون است، برو و از چهار طرف آن کمی خاک بردار و بیاور.»
من رفتم و خاک ها را آوردم.
امام خاک‌ها را بویید و فرمود:« می‌خواهند مرا پشت سر هارون دفن کنند، ولی در آنجا سنگی ظاهر می شود که اگر همه کلنگ‌های خراسان را بیاورند، نمی توانند آن را بکَنند.» و این سخن را در مورد بالای سر و پایین پای هارون فرمود.

اندازه گیری گازکربنیک CO2 در آب :

اندازه گیری گازکربنیک  CO2  در آب :

گاز کربنیک جزو گازهایی است که ضمن انحلال در آب با عوامل موجود در آن بصورت ترکیب در آمده و یا با ترکیب با آب قسمتی بصورت اسید کربنیک در آن حل شده و قسمتی دیگر به یونهای کربنات و بی کربنات تبدیل می شود. در آبهای طبیعی که PH آنها نزدیک به 8 باشد تعادلی بین کربنات کلسیم و بیکربنات کلسیم موجود در آب در اثر وجود گاز کربنیک آزاد بوجود می آید که مانع ازاین است که کربنات کلسیم از صورت محلول بصورت جامد در آید و رسوب نماید.آن قسمت از گاز کربنیک آزاد که تعادل کربناتی را برقرار می سازد گاز کربنیک متعادل کننده و مقداری که زیادتر از آن است گاز کربنیک آزاد خوانده می شود.بنابراین گازکربنیک موجود در آب شامل  گازکربنیک آزاد ،گازکربنیک متعادل کننده و گازکربنیک متعلق به کربنات ها و بی کربنات هاست و مجموع اینها گازکربنیک کل خوانده می شود. CO2  محلول در آب را میتوان با کمک یک قلیای قوی اندازه گیری نمود. در این فعل و انفعالات CO2 آزاد به بیکربنات تبدیل خواهد شد.

مواد مورد نیاز :

1- معرف فنل فتالئین :

 5/0 گرم فنل فتالئین ( Phenol Phetalein disodium salt) را در cc 50 الکل اتیلیک حل نموده و با آب مقطر به حجم cc 100 برسانید.

2- هیدروکسید سدیم N 05/0 :

cc 10 سود 5 نرمال را در آب مقطرحل کرده و به حجم یک لیتر برسانید. ( آب مقطر باید عاری از CO2 باشد. )

روش آزمایش :

1- در محل نمونه برداری آب مورد آزمایش را بوسیله مزور طوری بردارید که مزور از آب لبریز شود و سپس حجم را به cc 100 برسانید.

2- 5 تا 10 قطره فنل فتالئین را به آب نمونه بیافزایید. اگر رنگ نمونه صورتی باشد یعنی محلول فاقد  CO2می باشد ولی اگر بی رنگ شد دارای CO2 است و باید سریعاً با محلول سود 05/0 نرمال تیتر کرد تا رنگ صورتی کم رنگ ظاهر شود که این رنگ باید 30 ثانیه پایدار بماند.

3- این نقطه ختم عمل تیتراسیون  می باشد که برای بدست آوردن نتیجه بهتر بایدcc  100 از یک محلول استاندارد کربنات سدیم که مقدار 5 تا 10 قطره فنل فتالئین به آن اضافه نموده اید برای مقایسه تهیه نمائید تا رنگ آنرا با رنگ نمونه مقایسه کنید.  

CO2  mg/l  = ml NaOH  0.05 N  × 22

یکی از بزرگان دیار خودم میر زا احمد نی ریزی

 

میر زا احمد نی ریزی

فرزند شمس الدین محمد

 معروف به میرزا احمد نی ریزی یا میر احمد نی ریزی, توانا ترین و نامدارترین خوشنویس قلم نسخ ایران که در اواخر دوره صفویه می زیسته است.

او را  استاد الاساتید , اعجوبه زمان و ناده دوران خوانده و آخرین کسی دانسته اند که در ایران در خط نسخ ید بیضا می نموده و پس از او در حسن خط نسخ تا کنون کسی به میدان اشتهار پا ننهاده است.

علاوه بر آثار به جا مانده از او که تاریخ و محل کتابت آنها بخشی از تاریخ حیات وی را روشن می سازد. از منابع متقدم و تحقیقات و تالیفات معاصر نیز می توان در هر چه روشن تر شدن زندگانی این هنرمند توانای ایرانی استفاده کرد.

قدیمیترین منبعی که در آن از او یاد شده تذکره ریاض الشعرا’  واله داغستانی است. واله با او مصاحبت داشته و ذیل شرح احوال عمویش لطف علیخان داغستانی, گزارش مختصری از او به دست داده است.

در تذکره های مختلف از استاد احمد نی ریزی یاد شده که مهمترین و جامع ترین تحقیق درباره احمد نی ریزی مقاله استاد ارجمند محمد حسن سمسار در دائره المعارف بزرگ اسلامی است.

میرزا احمد در نی ریز در محله سادات ولادت یافت. تاریخ تولد او دانسته نیست, اما با توجه به آثار موجود او که برخی متعلق به اواخر سده یازدهم هجری قمری است, می توان ولادت او را در نیمه دوم سده یازدهم حدس زد. برخی تولد او را در 1067 هجری قمری گفته اند که البته ماخی رای آن ذکر نشده است.

نام پدر او ملا علی اکبر و میرزا شمسعلی نیز گفته اند. میرزا احمد در نی ریز نشو و نما یافت و در همانجا به تحصیل پرداخت و با اصول و فنون خط و کتابت آشنا شد و چنانکه گفته اند در مدرسه غیاثیه نی ریز به تعلیم شاگردان اشتغال داشت.

استاد مستقیم میرزا احمد شناخته نشد. میرزا احمد تا اواخر سده یازدهم هجری قمری در زادگاه خود به سر برد. تا این رمان تنها دو اثر به او نسبت داده اند که یکی از آن دو قطعا از آن او نیست .

وی در اواخر سده یازده رهسپار اصفهان شد و در سال 1100 هجری قمری مقارن با اواخر حکومت شاه سلیمان صفری اول(حک 1077-1105 هجری قمری)در اصفهان سکنی گزید. میرزا احمد در خانه ای در محله پا قلعه می نشسته که بعدا به نوه دختری او میرزا ابوالخسن فرزند میر محمد اسماعیل خاتون آبادی تعلق گرفت.این خانه همچنان نسل به نسل در تملک سادات خاتون آبادی پا قلعه در آمد اتاق مشق و کتابت نی که به صورت ارسی سمت قبله ساخته شده بوده تا این اواخر باقی بود ه است.

میرزا احمد در سال 1107هجری قمری به دربار شاه سلطان حسین صفوی راه یافت و مورد توجه و عنایت خاص او و دیگر درباریان قرار گرفت.

میرزا احمد ظاهرا تا آخر عمر در اصفهان ماندگار شد. وجود آثار متعددی از 1107 تا حدود 1150 هجری قمری که در آنها به محل کتابت یعنی اصفهان اشاره شده نشان می دهد که وی بیشتر عمر خود را در اصفهان گذرانده است.

میرزا احمد آثار بسیاری پدید آورد و گفته اند که از راه کتابت حدود شصت هزار تومان صفوی و هدایا و تحف بسیاری از شاه سلطان حسین و درباریان و ساحب منصبان دریافت کرد. با وجود این از این درآمد هنگفت فقط به اندکی قناعت نمود و بقیه را در راه خدا انفاق کرد.

گفته اند که میرزا احمد 99 تا 120 قرآن, 77 صحیفه سجادیه و تعداد بسیاری ادعیه, مرقع و  قطعه کتابت کرده است.

میرزا احمد آثار بسیاری در کتابت قرآن و ادعیه دارد که اکثریت آن در موزه کاخ گلستان و مابقی در موزه های دیگر موجود می باشد.

از سالهای پایانی زندگانی میرزا احد و نیز تاریخ وفاتش هیچ اطلاعی در دست نیست. برخی تاریخ وفاتش را 1155 هجری قمری گفته اند. واله داغستانی در تذکره ریاض الشعرا’ که در سال 1161 تالیف کرده او را میرزا احمد مرحوم خوانده است.که می بایست بین دهه 50 تا 60 فوت کرده باشد.

محل دفن او را به اختلاف ذکر کرده اند. سنگلاخ, آرامگاه او را در کربلا دانسته در حالی که بعضی دیگر مدفن او را در زادگاهش نی ریز گفته اند.مرحوم جلال الدین همایی اطلاعات دقیق تری در کتاب تاریخ اصفهان به دست داده است. او مدفن میرزا احمد را در بقعه درب امام  در اصفهان دانسته و گفته است که فعلا اثری از آن دیده نمی شود ولیکن قطعی است که میرزای نی ریزی در همین مقبره ره خاک رفته است.

بنای یادبودی نیزر در زادگاهش برپا داشته اند.بنای یادبود در قبرستان میرشهاب الدین احمد در محله سادات واقع است.برخی آنجا را مدفن وی دانسته اند و حتی اخیرا سنگ قبری نیز برای آن تهیه شده و در آنجا قرار داده شده است.

در کتاب تاریخ و فرهنگ نی ریز به تفصیل درباره استاد احمد نی ریزی, زندگی نامه و آثارش  توضیح داده شده است.

نامگذاری عناصر

نامهایی که به عناصر داده شده است متنوع وجالب توجه می باشد. نامگذاری عناصر منشاءهای متفاوت دارد؛برخی بر اساس مکان خاص (شهر ،ایالت،کشور ،رودخانه و ...)، برخی براساس رنگشان،تعدادی به افتخار کاشف انها یا افرادی دیگر وغیره نامگذاری شده اند.مثلا؛

نام عنصر مس یعنی copperاز قبرس،cyprus،گرفته شده است که در عهد باستان از آن استخراج میشد.

عنصر رنیم،به افتخاررودخانه راین نامگذاری شده است.این عنصر اخرین عنصری است که در 1925 در طبیعت کشف شده بود و کاشفان آن سه شیمیدان آلمانی بودند.

یک شیمیدان فلاوندی،Gadolin در نزدیکی یکی از شهرهای سوئد به نام Ytterby سنگهای عجیبی پیدا کرد ودر سال 1793خاکی از انها استخراج نمود که از این خاک 12 عنصر جدا سازی کرد.بیشتر عناصر جداسازی شده جزو خانواده خاک های نادربودند و 4 عنصر از انها یعنی ایتریوم،ایتر بیوم،تریبیوم و اریبیوم از نام شهری که سنگ معدن در انجا پیدا شد یعنی Ytterby گرفته شده است  .  یکی دیگر از عناصر استخراج شده از سنگ، به افتخار این دانشمند گادولونیم نامگذاری شده است.

در مجموع 12 عنصر به افتخار کاشفان انها یا سایر دانشمندان نامگذاری شده اند.

تعداد 9 عنصر بر اساس رنگشان، رنگ ترکیبات انها و یا رنگی که به شعله میدهند ،نامگذاری شده اند.مثلا کلر از کلمه یونانی کلرین به معنای رنگ سبز گرفته شده،کروم بر اساس رنگهای روشن نمکهایش و تالیوم بر اساس رنگ شعله اش،که سبز رنگ است نامگذاری شده اند.بروم از کلمه یونانی برومین،به معنای بوی نافذ و اسمیوم نیز از یک کلمه یونانی به معنای" بو" گرفته شده است.

تعداد 19 عنصر بر اساس خواصی ویژه ای که دارند،نامگذاری شده اندمثلا،فسفر که خود به خود آتش میگیرد ،در لاتین به معنای حامل نور میباشد.این اولین عنصری است که کاشف آن شناخته شده است.هنینگ براند در سال ۱۶۶۹ فسفر را بر اثر تخمیر و تغلیظ و تقطیر کاهشی ادرار کشف کرد.براند آخرین کیمیاگری بود که میخواست نقره رو به طلا تبدیل کنه اما در عوض او ماده سفید مومی شکلی رو کشف کرد که تو تاریکی می درخشید .فایده ای که این عنصر برای او داشت لااقل می توانست پیپ خود را با آن روشن کند.باور کردنی نیست که شهر زادگاه برانت(کاشف فسفر) یعنی هامبورگ در جنگ جهانی دوم با بمب های فسفری به کلی تخریب شد!

دو عنصر دیسپریوم و لانتان نام خود را از روش سخت جداسازی گرفته اند و دو عنصر رادیوم و رادون بر اساس تابشی که از خود نشر می دهند،نامگذاری شده اند .

بالاخره 12 عنصر از جمله طلا، آهن ،روی و غیره نام باستانی دارند. نه عنصر بر اساس اجرام سماوی و هفت عنصر دیگر بر اساس شخصیتهای  افسانه ها یا اسطوره ای نام گذاری شده اند

قوانین در عدد اکسایش

عدد اکسایش، عده ی بارهای مربوط به اتمهای ترکیب بر اساس برخی قواعد اختیاری است.
عدد اکسایش یک یون یک تک اتمی برابر با بار آن یون می باشد. مثلا در NaCl، عدد اکسایش سدیم در ⁺Na برابر ۱+ و عدد اکسایش کلر در ^-Cl برابر ۱- است.
عدد اکسایش اتمها در یک مولکول کووالانسی را می توان با دادن الکترونهای هر پیوند به اتم الکترونگاتیو تر به دست آورد.

قوانین (قاعده) در عدد اکسایش

قانون شماره 1:عدد اکسایش یک اتم در شکل اصلی (عنصری) همیشه صفر است.
ماده عنصری است که شامل گزینه های زیر باشد:
الف: فقط یک نوع اتم وجود داشته باشد.
ب:بار=0

مثال:
S₈: عدد اکسیداسیون ـــــ>>> S = 0
Fe: عدد اکسیداسیون ـــــ>>> Fe = 0

قانون شماره2

علت سوزش و اشک ریزش چشم ها هنگام خرد کردن پیاز

علت سوزش و اشک ریزش چشم ها هنگام خرد کردن پیاز به علت وجود آنزیم آلیناز و آمینو اسید سولفوکساید موجود در سلول های پیاز می باشد. آمینو اسید سولفوکساید توسط آنزیم  های پیاز به سولفینیک اسید H2S2O4 تبدیل می شود، که بسیار ناپایدار بوده و فورا به گاز فرار  SO2 تبدیل می گردد. هنگامی که این گاز با آب درون چشم(اشک)ترکیب می گرددتولید اسید سولفوریک ملایمی H2SO4 را می کند که باعث سوزش و اشک ریزش می شود. با افزایش تولید اشک بدن سعی می کند تا اسید سولفوریک را رقیق و از چشم ها بشوید.  

برای کاهش اشک آوری پیاز:  

۱.قرار دادن پیاز به مدت نیم ساعت در یخچال قبل از پوست کندن آن: کاهش دمای فعالیت آنزیمهای پیاز و انتشار گاز را کاهش میدهد.

۲. پوست کندن پیاز در آب: بخش اعظم ماده اشک آور پیاز با آب شسته می‌شود.

۳. خیس کردن پیاز و دستان پیش از بریدن پیاز: بخشی از گاز تولید شده با رطوبت دستان شما و همچنین رطوبت پیاز، واکنش نشان داده و شدت سوزش چشم کمتر خواهد بود.

4. از چاقوی تیز برای بریدن و خرد کردن پیاز استفاده کنید تا سلول های کمتری در پیاز دچار پارگی شوند.