کلسترول

به طور کلی استرویید ها (چربیها) ترکیباتی هستند که دارای ساختمان اصلی سیکلوپنتانوپرهیدروفنانترن ( گونان ) می باشند.دارای ساختارهای چند حلقه ای هستند که در روی اسکلت اصلی در موقعیت های مختلف عوامل گوناگونی ممکن است استخلاف شوند و به این دلیل ترکیبات زیادی به نام کلی استرویید وجود دارند که فقط عده معدودی از آنها دارای اثار و خواص فارماکولوژیک بوده و موارد استعمال درمانی دارند. سر دسته و ترکیبات اصلی این گروه موادی هستند که دارای منشا طبیعی حیوانی (مانند هورمون ها و اسیدهای صفراوی ) یا گیاهی (مانند گلوکزیدهای قلبی و آلکوییدها )  می باشند بعدها برای به دست اوردن اثر بهتر یا به علت این که از راه استخراج و تهیه بعضی از این اجسام به صورت دارو مواجه با اشکالاتی بودند مبادرت به سنتز و تهیه مشتقات جدید نمودند.

به منظور آشنایی با ساختمان استروییدها قدری درباره ترکیبات هیدروسیکلیک صحبت میکنیم. این ترکیبات از کوچکترین حلقه یعنی C₃ H₆

سیکلوپروپان شروع شده و ترکیبات مختلفی از این ماده که اثر بی هوشی داردسنتز شده مثل سیکلوپروپیل متیل اتر با اثر حشره کشی و سیکلورفان با اثر آنتا گونیستی مرفین . دیگر ترکیبات مجتمع است که بیشتر در آلکالوییدهای گل های پیرتروم شامل سینرین ها و پیرترین ها بوده که خاصیت ضد حشره قوی دارند. ترکیبات شول موگرا جزو سیکلوپنتان ها هستند که اثر ضد جذام دارند و در این دسته ترکیبات دیده می شود و مهم ترین این اسید ها عبارتند از : اسید هیدنوکارپیک ٬ اسید شول موگریک ٬ اسید ستوشول موگریک و اسید گولیک و چون اسید ها روغنی هستند میزان جذب و امولسیون شدن آنها در بدن کم است لذا برای بالا بردن حلالیت و قدرت امولسیونه آنها امروزه ترکیبات صابونی قلیایی یا استرها یا اترهای امینوالکل آنها را مورد استفاده قرار می دهند تا این ترکیبات اسیدی روغنی به صورت ذرات ریز میکروسکوپی پایدار شوند و بدین ترتیب مناسب برای تزریق شوند.

یکی دیگر از اشکالات این اسیدهای ضد جذام وجود باند مضاعف در حلقه ی سیکلوپنتن آنها ست که اثرات سمی و شوک را به وجود می آورد با هیدروزنه کردن این باند مضاعف می توان این نقیصه را برطرف کرد. ترکیبات گروه تا حدی اثرات دارویی دارند سرامد این گروه اینوزیتول می باشد که به قند حیوانی نیز معروف است و در اکثر بافت های بدن وخود دارد ولی کمبودش در بدن عوارضی ایجاد نمی نماید.

کلسترول :

کلسترول از دسته ی چربیها (لیپیدها) است که به غشای سلول استحکام و انعطاف می دهد.

حالت طبیعی آن به صورت آزاد یا استریفه اغلب متصل به پروتئید های خون است در مغز ٬ غده فوق کلیوی ٬ زرده تخم مرغ ٬ رنگ های صفراوی و نخاع شوکی نیز وجود دارد.طرز تهیه : لانولین یا مغز استخوان را به وسیله قلیایی صابونی می کنند و کلسترول آزاد شده را از صابون تشکیل یافته به وسیله کلروفرم اتر یا اتر دوپترول استخراج می نمایند. کلسترول هنگام تهیه ی لسیتین از مغز گاو واسب یا زرده تخم مرغ به عنوان ماده ی ثانوی می باشد . عموما کلسترول تجارتی دارای ناخالصی هایی است که نه تنها مربوط به طرز تهیه و منشا آن است بلکه مربوط به فاسد شدن آن در نتیجه اکسیده شدن در مجاورت هوا و نور و تبدیل یافتن به متا و اکسی کلسترول می باشد. کلسترول یکی از عوامل تشکیل رسوب یا نوعی چرک بیولوژیک در جدار شریان ها به نام پلاک است که تنگ شدن شریانها و سخت شدن جریان اسید خون به قلب را موجب می شود. کلسترول به دو صورت در جریان خون وجود دارد جزء بد و مضر کلسترول را  LDL و جزء خوب و مفید آن را  HDL می نامند. اگر LDL موجود در خون اکسید شود به شکل مسمومیت زا در میاید. که این مسمومیت زایی را می توان با مصرف غذاهای سرشار از مواد ضداکسیدکننده  کاهش داد.از جمله انتی اکسیدانهایی که باعث کاهش سطح LDL در خون می شوند ترکیباتی تحت عنوان فلاونهای پلی متوکسیلات( PMFs) آنتی اکسیدانهایی هستند که به گروهی از مواد شیمیایی گیاهی به نام فلاونوئیدها تعلق دارند.فلاونوئیدها در انواع میوه ها سبزیجات و چای نیز موجودند. این دسته از مواد در پوست مرکبات  به صورت قابل جذب در بدن وجود دارد عصاره ی مرکبات حاوی مقدار جزئی از فلاونوئیدها است در حالیکه پوست آنها 20 برابر بیشتر دارای ترکیبات فلاون است. ماست هم در کاهش  LDL موثرمیباشد علاوه بر استفاده از این مواد غذایی مفید باید در رژیم غذایی از محتوای کمتر چربی اشباع شده گنجانده شود.برای افزایش جزء مفید کلسترول HDL توصیه می شود از ماهیهای چرب که سرشار از چربی امگا.3 هستند مثل ماهی قباد ٬سالمون٬تون و کیلکا استفاده شود.