استفاده از ازن در استخرهای عمومی شنا

 

ازن چیست؟ازن اکسید کننده¬ای بسیار قوی می باشد که قابلیت حذف ترکیبات بیماریزای کلر و بی اثر کردن کلیه میکروارگانیسمهای مقاوم در برابر کلر را دارا می باشد. این ماده بر خلاف کلر ترکیبات مضر تولید نکرده و مشکلات مربوط به کلر از جمله سوزش چشم، خشکی پوست وغیره را نیز ایجاد نمی کند. این خواص باعث استقبال عمومی برای استفاده از این ماده در استخرهای عمومی گردیده است.
آیا ازن را می توان جایگزین کلر کرد؟
صاحبان بسیاری از استخرها به منظور حذف مشکلات مربوط به کلر و ارائه خدمات بهتر به مشتریان به فکر استفاده از ازن به عنوان راهکاری نو در حل معضلات قدیمی استخرهای کشور افتاده اند. اما تمامی منابع معتبر از جمله آژانس حفاظت محیط زیست ‌‌]1[ (EPA) به صراحت تاکید می نمایند که ازن به تنهایی برای ضدعفونی آب استخر کافی نبوده و در کنار آن استفاده از یک ضدعفونی کننده مکمل ضروری می باشد.
چرا ازن به تنهایی کارساز نمی باشد؟

چرا ازن به تنهایی کارساز نمی باشد؟مهمترین سوالی که مطرح می شود این است که اگر ازن اکسید کننده ای قوی تر از کلر بوده و ترکیبات مضر جانبی هم تولید نمی کند پس چرا نمی توان به تنهایی برای ضدعفونی آب استخر از ازن استفاده نمود؟ مهمترین دلایل این امر عبارتند از]1[:
1) ازن محلول در آب به سرعت تجزیه می شود و به این دلیل ازن برای گندزدایی آلودگیهای ثانویه کاربرد ندارد
2) ازن موجود در آب باعث آسیب رساندن به ششها، مخاط، تحریک پوست و ایجاد خارش می گردد.
3) بوی ازن حتی در غلظت های پایین (0.05 ppm) بسیار نامطبوع و خورنده می باشد.
به دلایل فوق وجود ازن در داخل استخر مجاز نمی باشد و برای جلوگیری از بروز آلودگی های ثانویه در داخل استخر، تزریق کلر ضروری است.

در نتیجه می توان گفت که ازن باید به گونه ای تزریق شود تا قبل از ورود به استخر تمام آن از بین برود و مقدار کمی کلر نیز بایستی برای از بین بردن آلاینده های ثانویه به عنوان مکمل به آب تزریق شود.
اگر استفاده از کلر اجتناب ناپذیر است، چرا دیگر ازن تزریق کنیم؟
اکنون باید پرسید که با نیاز به استفاده از کلر به عنوان ضدعفونی کننده، نقش ازن چیست و آیا استفاده از آن ضرورتی دارد؟ در پاسخ باید گفت که ]2[:
1) ازن باعث از بین بردن ترکیبات مضر کلر از قبیل تری هالو متانها و کلرآمینها که منبع تولید سرطان و بو در استخرها می باشند می گردد (آلودگی های شیمیایی).
2) ازن به دلیل خاصیت اکسید کنندگی بالا به سرعت میکروارگانیسمهایی را که نسبت به کلر مقاوم هستند را ازبین می برد (آلودگی های میکربی).
3) ازن بدلیل واکنش با مواد آلی موجود در آب آنها را از بین برده و باعث شفافیت آب استخر می گردد(آلودگی های فیزیکی).
4) ازن باعث کاهش مصرف کلر تا حد مقدار اولیه می گردد.
با توجه به این خواص با نصب دستگاه ازن ژنراتور مناسب و تزریق مقدار کمی کلر می توانید استخری عاری از بو، مواد شیمیایی سرطانزا و میکروارگانیسمهای مضر داشته باشید.
استاندارد آب استخر در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا از جمله آلمان ]3[ ترکیب کلر و ازن را به عنوان سیستم مناسب برای ضدعفونی آب استخر توصیه کرده اند.
چه نکاتی را باید هنگام انتخاب دستگاه ازن درنظر گرفت؟
در هنگام انتخاب دستگاه ازن ژنراتور به موارد زیر توجه داشته باشید:
1) روش تولید ازن:
عمدتاً ازن را می توان بر مبنای دو روش تولید نمود: لامپ UV و قوس الکتریکی: روش تولید ازن با لامپ UV به دلیل محدودیت در مقدار و غلظت ازن تولید شده و همچنین راندمان پایین (مصرف برق بالا) برای استخرهای شنای عمومی مناسب نبوده و بیشتر برای دستگاههای گندزدایی هوا کاربرد دارد]4[. روش متداول و مورد تایید استانداردهای جهانی برای استخر، تولید ازن با قوس الکتریکی ((Corona می باشد. این روش محدودیتی در مقدار تولید ازن با غلظت مناسب ندارد.
2) غلظت ازن تولیدی:
در صورتیکه غلظت ازن تولیدی از مقدار مشخصی پایین تر باشد نه تنها باعث افزایش کیفیت آب نمی گردد بلکه به دلیل خوگرفتن میکروارگانیسمها با ازن می تواند حتی باعث رشد باکتریها در استخر نیز بشود.
3) ظرفیت تولید ازن:
مقدار ازن مورد نیاز برای هر استخر تابع پارامترهای مختلفی از جمله حجم استخر، دبی گردشی، سیستم هیدرولیک استخر، بار آلودگی استخر، آنالیز آب استخر، نوع و ظرفیت دستگاه های موجود در مدارتصفیه ، روش و محل تزریق ازن و غیره می باشد و بایستی برای هر استخر طراحی و محاسبه شود. دستگاههای با ظرفیت کمتر از حد مورد نیاز مشکلات استخر را کاهش نداده بلکه ممکن است باعث تشدید آنها نیز بشوند. در مقابل در صورت استفاده از دستگاههای با ظرفیت بیشتر از اندازه لازم، ازن مازادی که در آب باقی می ماند را بایستی قبل از ورود به استخر کاملا حذف نمود.
4) سیستم اختلاط گاز ازن با آب استخر:
ازن در حرارت 25 درجه به بالا در آب بسختی حل می شود و بسیار فرار است. سیستم ازن زنی باید دارای سیستم اختلاط کامل برای حل کردن ازن تولید شده در آب باشد. در غیر این صورت فقط مقدار ناچیزی از ازن در آب حل می شود و مابقی از آب خارج می گردد. در نتیجه ازن تولید شده در بهبود کیفیت آب بی تاثیر خواهد بود.
5) سیستم حذف ازن اضافی:
بطوری که قبلا اشاره شد، ازن گازی بد بو و بسیار سمی می باشد و وجود آن در هوا حتی در غلظت های پایین برای تنفس مجاز نمی باشد]5[. به همین دلیل برای جلوگیری از بروز حوادث ناگوار حتما لازم است تا دستگاه ازن زنی دارای سیستم مناسبی برای حذف ازن نامحلول باقیمانده در فاز گازی و جلوگیری از ورود آن به هوا باشد.
6) برق مصرفی:
بعضی از دستگاه های ازن با تکنولوژی های قدیمی مصرف برق بالایی دارند که باعث افزایش هزینه های عملیاتی می گردند. در هنگام انتخاب ازن ژنراتور بایستی به این موضوع توجه شود.
7) جنس دستگاه مولد ازن:
با توجه به پتانسیل بالای گاز ازن برای ایجاد خوردگی، محفظه مولد ازن بایستی استنلیس استیل 316 به بالا باشد. این محفظه باید توانایی تحمل 10 بار فشار را داشته باشد. سیستم های ارزان قیمت از محفظه های پلاستیکی یا کربن استیل استفاده می کنند که دارای طول عمرکوتاه بوده و با ایجاد مشکلات در حین کار باعث زیاد شدن هزینه های راهبری می گردند.
در نتیجه باید گفت که در حالیکه استفاده از ازن به عنوان مکمل سیستم ضدعفونی آب استخرهای عمومی توصیه می شود ، عملکرد مطلوب آن مستلزم انتخاب دستگاه مناسب، طراحی، نصب و راه اندازی و نگهداری صحیح سیستم ازن زنی می باشد، از این رو تخصص شرکت فروشنده در زمینه طراحی مهندسی سیستم های ازن امری ضروری می باشد. 

مرجع: http://www.daneshema.com/module-pagesetter-viewpub-tid-1-pid-1004.html