مقدمه
دستگاه کروماتوگرافی یونی روشی سودمند برای اندازه‌گیری یونهای مختلف درنمونه‌های مختلف در صنعت، آزمایشگاهها، کلینکها، محیط زیست و ... می‌باشد. اصول این دستگاه بر مبنای جداسازی و اندازه‌گیری با دتکتور هدایت سنج می‌باشد که این دتکتور به همراه یک اتو ساپرسور حد تشخیص بسیار خوبی برای آنالیز یونها را دارا می‌باشد لذا بر این مبنا بسیاری از مزاحتمها در حین آنالیز حذف خواهد شد. این روش بسیار سودمند برای آنالیز یونهای کاتیونی و آنیونی معدنی می‌باشد چرا که هم زمان کمتر و همچنین از حد تشخیص بالاتری در مقایسه با سایر روشها برخوردار است. در بسیاری از موارد نظیر پایشهای محیط زیست در محیطهای آبی اندازه‌گیری نوترینتهایی همچون نیترات، فسفات و همچنین آنیونهایی نظیر برم، کلر، فلوئور، نیتریت و سولفات و کاتیونهایی همچون سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و باریم و ... بسیار حائز اهمیت می‌باشد. با استفاده از این دستگاه اندازه‌گیری این مواد براحتی و در زمان کمتری در مقایسه با شیمی تر صورت می‌گیرد. از دیگر کاربردهای این دستگاه به توانمندی آنالیز مقادیر کم آنیونهایی نظیر سولفات و نیترات در حضور بالای کلر در ترکیباتی نظیر شورابه میتوان اشاره کرد.
مشخصات دستگاه
دستگاه کروماتوگرافی یونی موجود در مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی ایران از کمپانی واترز (Waters) با متعلقات زیر می‌باشد:
سیستم پمپ و تزریق : مدل Alliance با اتو سمپلر 120 ویالی
این دستگاه دارای دو حالت ایزوکراتیک و گرادیان جهت شویش جریان حلال می‌باشد لذا در جداسازی ترکیباتی با ساختارهای مشابه نظیر ترکیبات نفتی بسیار سودمند خواهد بود. همچنین از سیستم تزریق خودکار برخوردار بوده که باعث حذف خطای عملیاتی می‌گردد.
دتکتورها
الف : دتکتور هدایت سنج با Auto Suppressor
با بکارگیری این دتکتور کلیه یونهای مختلف در مقادیر پس اندک مورد آنالیز کمی و کیفی قرار می‌گیرند. سیستم الکترونیکی این دتکتور باعث ایجاد حداقل نویز گردیده است. دقت و حساسیت دتکتورهای مزبور به حدی است که حتی با الیونتهای با ضرایب بسیار بالا میزان نویزهای خط پایه به حداقل مقدار محسوس رسیده است.
ب : دتکتور UV
این دتکتور با دقت و صحت فوق‌العاده زیاد و با حداقل نسبت S/N در آنالیز کمی و کیفی بکار می‌رود. طراحی خاص سلهای این دتکتورها نماد شکست را بطور کامل از بین برده و همواره پیکهای متقارنی بدست می‌آید. دقت عمل آن تا حدود 0.001 AUFS کشیده شده که خود امتیاز فوق‌العاده‌ای است.
ج: دتکتور Refractive Index
با پیشرفته‌ترین و مدرن‌ترین مکانیسم کنترل حرارتی و عالی‌ترین طراحی اپتیکها با حداقل نسبت S/N، مقادیر بسیار اندک اجسام مختلف را با بالاترین دقت تحت آنالیز قرار میدهد. لذا ترکیباتی همچون کربوهیدراتها، قندها و فرآورده‌های قندی براحتی آنالیز می‌گردند.
د: دتکتور Electrochemical
در کروماتورگافی یونی با حساسیت بالا حتی آنیونهایی نظیر S2O32، OCL- ،S،2- SCN و CN- براحتی با این دتکتور آنالیز می‌شوند.
نرم افزار Millennium 3.4
یکی از کاراترین نرم‌افزارهای کروماتوگرافی بوده که توانایی بسیار بالایی در پردازش داده‌ها دارد. با استفاده از این نرم افزار براحتی میتوان داده‌ها را به فایلهای خروجی دیگر تبدیل و در مواقع مورد نیاز بدون استفاده از نرم افزار استفاده نمود.
آغاز شیمی همراه با پیدایش حیات بر روی زمین بود . تمام پدیده های (طبیعی ٬مصنوعی)زمان مربوط به علم شیمی بود برای مثال هنگامی که کوه های آتشفشان فعال میشد مواد مذاب آتشفشان ٬گاز های سمی ایجاد شده و... همگی جزو مواد شیمیایی به حساب می آیند .
شیمی یعنی زندگی : چون ما در زندگی در تمام عمر با علم شیمی بدون آنکه متوجه آن شویم سر و کار داریم مثلا ما بدون آنکه متوجه بشویم به چای آبلیمو اضافه میکنیم و اینکار یک تغییر شیمیایی است.
بگذریم .
تاریخچه شیمی :
به علت اینکه شیمی در دوران ها و کشور های مختلف فرق داشت دانشمندن شیمی را به سه دوره تقسیم کردند که در زیر به شرح این سه دوره میپردازیم :
۱ـدوران شیمی باستان : در این دوره علم شیمی تازه علاقه مندان زیادی پیدا کرد و به همین دلیل دوران ابتدایی علم شیمی بود اکثر دانشمندان این دوره در یونان باستان زندگی میکردند به همین دلیل قلمرو شیمی در آن زمان یونان باستان بود . و از دانشمندان معروف همان دوره می توان ارسطو ٬سقراط٬دموکریت و ... را نام برد.
۲ـ دوران کیمیا گری : در این دوره بیشتر دانشمندان مسلمان بودند و قلمرو این دوره تقریبا کشور های خاورمیانه امروزی بوده اند . در این دوره کیمیا گران بر این فکر بودند که ماده فرضی قرمز رنگی وجود دارد که اگر آنرا به فلزات بی ارزش بمالند آن فلز به طلا و نقره تبدیل میشود(سنگ فیلسوفان) و همینطور ماده ای وجود دارد که به انسان عمر جاویدن میدهد (اکسیر حیات). کیمیا گران برای کشف این دو ماده وسایل را ابداع کردند ولی هیچکدام به نتیجه نرسیدند. و از دانشمندان معروف این دوره میتوان . زکریا رازی و جابر بن حیان را نام برد .
ای بسا قدری طلا از پای تا سر داشتن
اندکی الماس، حتی قدر یک مول داشتن
همچو سدیم ازبرای عشق ید، پرپر شدن
چون کلر درسر هوای هاش مثبت داشتن
سخت ماندن در قبال مشکلات زندگی
نی چو آلکانها هوای شعله در سر داشتن
دوستی با دیگران چون عنصر خوب نهم
نی چو آرگون منزوی وگوشه گیری داشتن
پایدار ومستقیم همچو سیلیس اندر جهان
همچو گوگرد وترومبیک استقامت داشتن
نیک نامی ونجابت چون گروه هشتمین
همچوآهن در سر خود فکر مثبت داشتن
راست بودن هرکجا،درهرمقام وجایگاه
نی چو(Al)چهره ای نحس ومنافق داشتن
همچو همپوشانی سیگما که خیلی محکم است
در رسیدن در هدف تصمیم راسخ داشتن
الغرض گفتم من این ابیات رااز بهر این
«برلب هرفرد لبخند ملیحی کاشتن»